Cumhuriyetimizin yeni asrındaki hedeflerimizde, Yeni Türkiye Yüzyılında sağlık teknolojilerinde büyük bir değişim ve ilerleme süreci yaşanacaktır. Bu değişim ve ilerlemede, Metaverse’in sağlık ve teknoloji alanlarında önemli bir rol oynayacağı beklentisini taşımaktadır. Metaverse, sanal gerçeklik, yapay zeka, biyoteknoloji ve dijital uygulamalar gibi birçok teknolojiyi bir araya getirerek sağlık hizmetlerinde kullanılabilen bir platform oluşturmayı amaçlamaktadır.

Metaverse, Türkiye’nin yeni yüzyılında sağlık teknolojileri alanında önemli katkılar sağlayarak yeni bir dönemi başlatacaktır. Bu dönemde Metaverse, teşhis ve tedavi süreçlerinin iyileştirilmesinde büyük bir potansiyele sahip olacaktır. Yapay zeka destekli teşhis sistemleri ve büyük veri analizi, hastalıkların erken teşhis edilmesine ve tedavi süreçlerinin hızlandırılmasına yardımcı olacaktır. Bu sayede hastaların yaşam kalitesi artacak ve sağlık hizmetlerinin etkinliği artırılacaktır.

Sağlık teknolojileri; sağlık hizmetlerini kolaylaştırmak, maliyetleri düşürmek ve bakım kalitesini artırmak için tasarlanmış olan tüm cihazları, aşıları, prosedürleri ve sistemleri kapsamaktadır. (1)

‘‘Metaverse’’ terimi,  ‘‘Meta – ötesi’’ ve  “verse – evren” kelimelerinin bir arada kullanımı ile meydana gelen “öte evren”, fiziksel dünyadan bağımsız, bilgisayar teknolojisine dayalı sanal gerçeklik (VR), artırılmış gerçeklik (AR) ve sanal dünyaların entegre olduğu geniş kapsamlı bir dijital evreni ifade eder. İnsanların gerçek dünyanın dışında sanal bir ortamda etkileşime girebildiği, sosyal etkileşimlerde bulunabildiği ve dijital içerikleri deneyimleyebildiği bir alanı tanımlar.

Metaverse arkasındaki yapı ve teknolojiler bakımından , dört farklı kategoriye ayrılabilir: artırılmış gerçeklik, hayatın günlük  kaydı, ayna dünyası ve sanal gerçeklik.

Artırılmış gerçeklik; gerçek zamanlı olarak mevcut, fiziksel ve gerçek dünyaya bir dijital grafik ortamı ekler. Gözlük, lens veya akıllı telefonlar kullanılır. Metaverse’de fikir, gerçek ortam hakkında daha fazla bilgiyi üst üste bindirmektir. Örneğin 3D tıbbi animasyonlarıdır.

Lifelogging; aynı zamanda içsel kelimesinin bir uzantısıdır. Artırılmış gerçeklikten farklı olarak, internetteki günlük yaşamları kaydetmek için akıllı cihazlar benimsenmiştir. Örnekler; Instagram, Facebook, Twitter ve sağlık izleyicileridir.

Ayna dünya; gerçek dünyanın bir simülasyonudur. Gerçek görünüm, bilgi ve yapı,  sanal bir alana aktarılarak internet veya mobil uygulamalar aracılığıyla faaliyetlerin gerçekleştirilmesine olanak sağlanır. Google Haritalar veya Earth, “dijital laboratuvarlar” ve “sanal eğitim alanları” gibi eğitim alanlarının yanı sıra Zoom, Webex, Google Meet ve Teams buna örnektir.

Sanal gerçeklik; avatarlar (herhangi bir şeyin veya insanın biçim değiştirmiş hali) ve iç dünyayı simüle eden bir anlık iletişim aracı ile sanal, çevrimiçi, sofistike bir 3D gerçekliktir. Avatar kişiselleştirilebilir ve kültürel, fiziksel ve sosyal özellikler gerçeklikten farklıdır. Avatar, diğer varlıklarla iletişim kurabilir ve hedeflere ulaşır. Örnekler, çevrimiçi çok oyunculu video oyunları, sanal hastaneler ve danışma odalarıdır.

Bu nedenle metaverse, gerçek dünyanın sanal gerçeklikle artırıldığı, bağlandığı ve kopyalandığı ve sonuç olarak başka bir dünya olduğu bir konum olarak düşünülebilir. (2)

Metaverse’nin sağlık teknolojilerinde evrimini hızlandıran ve uygulanmasını yaygınlaştıran faktör  ‘‘2019  Covid 19 pandemisi’’  olup dikkate alınması gereken  bir hususdur. (2,3)

Covid 19 pandemisi (Şiddetli Akut Solunum Sendromu) Coronavirüs 2’nin (SARS-CoV-2) neden olduğu , tüm dünyada  birçok insanda hastalık , sakatlık ölüm ve büyük ekonomik kayıp dahil olmak üzere   çok büyük hasara neden olan dramatik bir tablo oluşturdu. (4)

Pandemiyle birlikte  hasta-hekim ilişkisinin değişmesi, yüz yüze etkileşimde mümkün olduğunca azaltma gerekliliği, sağlık sektöründe iş yapma yöntemlerini de farklılaştırıp  yoğun talep gören  sanal ortamların kullanılmasına , hastalar, hekimler ve işbirlikçiler arasında daha iyi bir iletişimin sağlanabilmesine, yeni teknolojilere erişimler ile  pandemi sürecindeki olumsuzlukların  yanı sıra yeni fırsatların geliştirilmesine ve yaygınlaştırılmasına olanak sağlamıştır.

COVID-19 salgını, aşı teknolojisinde ilerlemeler ile beraber dijital dönüşümün hızlanmasına  da yol açtı. Bu salgının üstesinden gelmenin bir yolu olarak yapay zeka (AI), nesnelerin interneti (IoT), büyük veri, sanal gerçeklik (VR), artırılmış gerçeklik (AR), metaverse, teletıp, 5G hücresel teknoloji ve akıllı uygulamalar, coğrafi bilgi sistemleri ve robotlar , şüpheli COVID-19 vakalarının tespiti, temaslı takibi, araştırma ve karar verme için COVID-19 verilerine gerçek zamanlı erişim, COVID’in uzaktan izlenmesi dahil olmak üzere çeşitli amaçlar için faydalı bir şekilde kullanıldı.

Kendi kendine karantina uygulayan Covid 19 şüpheli ve/veya hastalar, metaverse ile  evde karantina süreci boyunca günün 24 saatinde çevrimiçi bir dünyanın parçası olmalarını kolaylaştırdı. Akıllı telefonlar, akıllı saatler, GPS ile hastalara sağlık eğitimi, fiziksel aktivite  takibi, kronik hastalıkların yönetimi ve evde bakım gibi konularda kendini yönetme olasılığını sundu. (5)

COVID-19 hastaları tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de  bu süreç boyunca  sağlık çalışanları  tarafından uzaktan konsültasyonlar yapılarak takip edildi. (6–10)

Sosyal iletişimden modaya, yüksek teknolojiden iş dünyasına ve sanattan gayrimenkule kadar çeşitli sektörler, özel şirketler ve kuruluşlar, metaverse’yi aktif olarak kullanarak   sanal varlıklar yaratıyor.

Bugün yaşanan teknolojik ilerlemeler, gelecekte sağlık uygulamalarını ve hizmetlerini farklı olarak şekillendirecek niteliktedir. Özellikle sağlık sektöründe metaverse teknolojisinin  eğitim, araştırma, hasta bakımı, rehabilite hizmetleri ve klinik uygulamalar gibi çeşitli alanlarda kullanıldığı göz önüne alındığında , metaverse teknolojisinin sağlık hizmetleri sektöründe de farklı alanlarda kullanılabileceği ifade edilebilir. Metaverse dünyasına entegre edilebilecek olan bazı yenilikleri incelemek ve mevcut olanaklarla birlikte gelecekte kullanılabilecek teknolojilere örnekler vermek, konunun kavramsallaştırılması açısından da büyük önem taşıyacaktır.

Metaverse’nin tıbbi bir bağlama girişi Yang (11),  Wiederhold ve Riva (12)  tarafından yakın zaman önce önerildi. Wiederhold ve Riva, meta evrenin üç mevcut temel teknik eğilimin birleşmesi olarak görülebileceğini öne sürdüler: Somutlaştırma ve mevcudiyet, dijital ikizleme ve blok zinciri. Wiederhold ve Riva bu üç özelliğin, potansiyel olarak maliyetleri düşüreceğini, tedavi başarısını önemli ölçüde artıracağını ve yeni tedavi  yöntemleri sağlamak için kullanılabileceğini vurguladılar. (12)

Metaverse; Hastalıkların Önlenmesi ve Tedavi

Metaverse’de doktorlar, hastaların sağlık durumlarını izlemek için Teletıp hizmetlerini ve giyilebilir sensörler ve akıllı telefon uygulamaları gibi ev tabanlı cihazları kullanarak hastalarını 3B sanal bir klinikte ziyaret edebilirler. (13)

Metaverse’de muayene, hastanedeki  bir doktor yerine, milyonlarca hastayı tanıyan  algoritmalar zinciri tarafından  yapılacak ve doğru tanı ve  etkin tedavinin önü açılacaktır.

Metaverse’nin sağlıkta kullanımı ile üç boyutlu ortamda etkileşimli, giyilebilir cihazlardan ve diğer kaynaklardan toplanmış verilerin değerlendirilmesi ile  ile yapılan  görüşme,  hasta ve doktor için Teletıp’a göre daha gelişmiş  bir deneyim sunacağı açıktır.

Hastaların tüm elektronik sağlık kayıtları, genetik bilgileri,  fiziksel bilgileri, psikolojik durumu, kullandığı ilaçlar, uygulandığı aşılar, sosyal faktörler, çevresel faktörler dahil kişinin sağlığına etken olan tüm veriler, giyilebilir cihazlar ve diğer kaynaklardan gerçek zamanlı olarak  toplanabilecektir.  Elde edilen veriler ışığında, hastalıklar, oluşmadan önce tahmin edilebilecek, Gelecekte, sağlığın korunması ve geliştirilmesi yönünde ve  mevcut hastalıkların tanı ve tedavisinde etkin rol oynayacaktır.

Metaverse;  ağrı, inme, anksiyete, depresyon, korku, kanser, kalp damar hastalıkları ve nörodejeneratif bozukluklarda tatmin edici sonuçlarla teşhis, cerrahi prosedürler ve rehabilitasyon için uyarlanabilecektir. (14)

Kanser  Tedavisi ve Metaverse

Kanser, dünya çapında yaklaşık 30 milyon insanı etkileyen ve önemli bir insani ve ekonomik yük getiren küresel bir sağlık sorunudur.  Ağır bakım yükünü azaltmak için yeni bir kanser bakımı paradigması gereklidir.

Olası bir çözüm, kanser tedavisinde köklü bir değişiklik yapmak için yapay zeka teknolojilerini benimsemek, olabilir.

Metaverse, artırılmış gerçeklik, sanal gerçeklik ve karma gerçeklik, bulut bilgi işlem teknikleri, blok zincir ve 5G/6G kablosuz iletişim ağlarının ortaya çıkan bir birleşimi yoluyla en son yapay zeka teknolojilerini birleştirir.  Dolayısıyla metaverse, kanser tedavisinin “yeni paradigması” ve “bir sonraki sınırı” olabilir. (15)

Metaverse, katılımcıların konumundan bağımsız olarak sanal odalarda avatar tabanlı hasta-doktor konsültasyonlarını etkinleştirerek kanser bakımında Teletıp hizmetlerinin yeni boyutlarına kapı açabilir.

Artırılmış gerçeklik/VR teknolojilerinin güçlü görselleştirme ve gezinme özelliklerinden yararlanarak, erişilebilir 3D anatomik görüntüler aracılığıyla klinisyenler ve hastalar için kanser bakımında sağlık eğitimi sağlamaya yönelik yeni yaklaşımlar sunabilir. (16,17)

Kardiovaskuler Hastalıklar ve Metaverse

Bir kardiyolog veya kalp cerrahı, hastalığın ilerleyişini değerlendirmek ve muayene sonuçlarını tartışmak için hastalarla sanal konsültasyonlar ve takipler yapabilir.

Akıllı telefon uygulamaları ile hasta oksijen doygunluk seviyesini, kan basıncını, glikoz seviyelerini, kalp atış hızını ölçebilir ve hatta uzak 12 derivasyonlu EKG cihazlarıyla elektrokardiyogram çekebilir (18) ve elde edilen  tüm sonuçları doğrudan hekim ile hastanın sanal  ortamına entegre edip  bir teşhisin konulabileceği, sonuçları sorgulayabileceği, inceleyebileceği ve tartışabileceği metaverse platformuna yansıtabilir.

Örneğin sağlık parametrelerinin 24 saat boyunca izlenmesi ile atriyal fibrilasyon gibi(Yaşlılardaki felç nedenlerinin ¼’ü kalp kökenli atrial fibrilasyon kaynaklıdır) problemlerin anında tanınmasına, önlenmesine veya müdahale edilmesine olanak tanır. (19)

Kardiyak Cerrahi ve Girişimsel İşlemlere Yardımcı Olmak

AR/VR ve yapay zeka yoluyla cerrahi robotların mevcut kullanımına dayanan metaverse, çeşitli karmaşıklıktaki kardiyovasküler girişimsel prosedürlerde etkinliğin ve kesinliğin artırılmasına ve komplikasyon olasılıklarının azaltılmasına önemli ölçüde katkıda bulunabilir. Böyle bir teknolojinin benimsenmesi, kalp boşluklarının, koroner anatominin ve damar sisteminin görselleştirilmesinde başka bir derinlik katacaktır. Cerrahi navigasyon sistemleriyle entegrasyon ve birden fazla görüntüleme kaynağından gelen verilerin harmanlanması yoluyla gerçek zamanlı rehberlikle daha iyi çalışabilirlik sağlar. Yüksek vasıflı kalp cerrahları-girişimcilerin dünya çapında faaliyet gösterebilecekleri ve yeni nesil doktorları eğitebilecekleri bir dijital ortam sağlık hizmetlerini büyük ölçüde yeniden şekillendirecektir. (18)

Nörorehabilitatif Klinik Hastalıklar ve Metaverse

Nörorehabilitatif klinik bozukluklarında sanal gerçeklik uygulamaları, inme, parkinson  ve alzheimer hastalıkları, beyin hasarı,  tek taraflı uzamsal hastalıktan etkilenen hastaların nörorehabilitasyonu dahil olmak üzere çok çeşitli alanları kapsar. VR aynı zamanda ağrı, spesifik fobiler ve yeme bozuklukları  gibi psikiyatrik bozuklukların tedavilerinde de kullanımı yaygınlaşacaktır.

Motor veya bilişsel eksikliklerin, VR/AR araçları kullanılarak geleneksel yaklaşımlara göre daha etkili bir şekilde tedavi edilebileceği varsayılmaktadır,

VR tabanlı tedavilerin, dijital avatarlar aracılığıyla yapay zeka algoritmalarının aracılık ettiği dokunsal ve iç algısal teknolojilere entegrasyonuna dayalı olarak nörolojik etkinliğini artırabileceği öngörülmektedir.

Eğitim ve Öğretim’de  Metaverse

Metaverse günümüz yaşamına hızla girmeye başladığından, bazı metaverse uygulamaları eğitimde zaten benimsenmiştir. (2)

Bunlardan bazıları tıbbi eğitim veren platformlar, cerrahi eğitim platformu ve dijital kütüphaneyi içinde  barındıran sistemler, acil durumlarda klinisyenlerin hızlı yanıt vermelerine, yönlendirmelerine yönelik  çalışmalar, bakıcıların hasta koşullarını daha iyi değerlendirmelerine yardımcı olan platformlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak bu platformlarda daha fazla iyileştirme yapılması gerekmektedir.

Metaverse, tıp alanındaki öğrenme ve eğitim ortamlarında, öğrenciler için gelişmiş sürükleyici deneyimler ve daha etkileşimli bir öğrenme deneyimi sunar.  Farklı kullanıcıların deneyimlerini paylaşmalarına olanak sağlayan genişletilmiş ve senkron bir iletişim ortamı yaratır. Bu yüzden bir eğitim ortamında, sanal gerçeklik, metaverse’nin en çok benimsenen teknolojisidir. (2,20)

Sanal gerçekliğin avantajı, mesafe veya mekandan bağımsız olarak her yerden erişilebilir olmasıdır. (2)

Sanal gerçeklikteki eğitim metodolojisi,  özellikle girişimsel  cerrahi, kardiyoloji ve nöroloji   eğitimleri için de kullanılabilir . Soyut görsellerin ve sanal nesnelerin gerçek dünya bağlamında örtüşmesi, gerçek bir vücudun sanal iç organlarını ve yapılarını görselleştirmek için yararlı olabilir.

Göz küresi, serebral venöz sistem, serebral arter sistemi, kraniyal sinirler ve beynin çeşitli bölümleri  kalp damar sistemleri gibi anatomik yapıların holografik bir müzesini oluşturmak için genişletilmiş gerçeklik teknolojileri öğretimde yararlı bir araç haline getirilebilir.

Hem bu teknolojiler hem de sanal odalar, dünyanın her yerinde ve uzak lokasyonlarda da insanların birbirine ulaşmasını sağlayarak insanların eğitimlerinin standardize edilmesini sağlıyabilir. Bu sayede, gelecekte tıp öğrencilerinin eğitimindeki tutarsızlık azaltabilir.

Sanal gerçeklik, tıbbi bakım uzmanlarına, gerçek hayatta kopyalanması zor olan farklı durumları simüle edebilen ve kontrol edebilen anatomi talimatları ve ameliyat simülasyonlarında geniş bir eğitim yelpazesi sağlamak için benimsenebilir. (21)

Metaverse içinde bir doktora danışmak için yalnızca uygun donanıma (bilgisayar, VR gözlüğü, geniş bant) ve yazılıma değil, aynı zamanda sağlık parametrelerini ölçmek için hassas ve uygun fiyatlı ev cihazları ve giyilebilir cihazlara da ihtiyacımız olacak. Aksi takdirde doktor gerçek zamanlı verilere ulaşamayacaktır.

Bilimsel düşünceyi  bir hayat tarzı olarak özümseyerek  yaşayamayan toplumlar üretimde, ticarette, hizmetlerin kalitesinde ve fertlerinin refah seviyesinin artırılmasında rekabet üstünlüğünü elde edemeyeceklerdir.

Yeni Türkiye Yüzyılında, hızla gelişen bilim ve teknoloji, bireylerin ve toplumların geleceğini, bilgiye ulaşma, bilgiyi kullanma ve üretme biçimlerini etkileyecektir.

Bilgi çağını yaşayan dünyamızda bilime, eğitime ve teknolojiye ağırlık vermeyen ülkeler geleceğe kapılarını kapatmış olacaktır. Yeni Türkiye Yüzyılında ülkemizin gelişmesi için sadece ekonomi, sanayi, yönetim gibi alanlardaki gelişmeler yeterli olmayacaktır. Bilgili ve iyi yetişmiş insanlara, teknolojiyi  iyi kullanan bilim insanlarına duyulan gereksinim artacaktır.

Sonuç ; Yeni Türkiye Yüzyılında da, sağlık ve bilime yapılacak yatırımlar, ülkemizin geleceği açısından en değerli yatırım haline gelecektir.

Sağlıkta Metaverse’nin hayata geçirilmesi teknoloji ve bilimin  önemini kavrayan ülkemizde sağlık hizmeti sunumunu tamamen yeni bir biçim haline getirecek çok büyük gelişmelerin  kaydedilemesine, gelecek nesillerin  doğumdan itibaren kayıt altına alınarak hastalıkların önüne geçilmesine, tedavisi sıkıntılı olan pek çok hastalıklara çözüm bulunmasına  ve uluslararası  platformlarda rekabet üstünlüğü elde edilip sağlıklı bireylerin mutlu yaşamasına, imkan verecektir.

KAYNAKLAR :

1. DSÖ, Sağlık Teknolojileri (Health Technologies). [Erişim Tarihi: 04 Şubat 2022]. Erişim Adresi: https://www.euro.who.int/en/health-topics/Health-systems/health-technologies-and- medicines/health-technologies
2. Kye, B.; Han, N.; Kim, E.; Park, Y.; Jo, S. Educational applications of metaverse: Possibilities and limitations. J. Educ. Eval. Health Prof. 2021, 18, 30–32. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed
3. Wiederhold, B.K. Metaverse Games: Game Changer for Healthcare? Cyberpsychol. Behav. Soc. Netw.2022, 25, 267–269. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMd]
4. Canton E, Colasanti F, Duran J, et al. The sectoral impact of the COVID-19 crisis: an unprecedented and atypical crisis. In: Canton E, Duran J, Simons W, eds. European Economy Economic Brief Luxembourg: Publications Office of the European Union, 2021. [cited2022 Jul 13]. Available from: ttps://ec.europa.eu/info/publications/sectoral-impact-covid-19-crisis-unprecedented-and-atypical-crisis_en
5. King, C.E.; Sarrafzadeh, M. A survey of smartwatches in remote health monitoring. J. Healthc. Inform. Res. 2018, 2, 1–24. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]
6. Wang Q, Su M, Zhang M, Li R. Integrating digital technologies and public health to fight COVID-19 pandemic: key technologies, applications, challenges and outlook of digital healthcare. Int J Environ Res Public Health 2021;18:6053.
7. Ummer O, Scott K, Mohan D, Chakraborty A, LeFevre AE. Connecting the dots: Kerala’s use of digital technology during the COVID-19 response. BMJ Glob Health 2021;6(Suppl 5):e005355.
8. Shen YT, Chen L, Yue WW, Xu HX. Digital technology-based telemedicine for the COVID-19 pandemic. Front Med (Lausanne) 2021;8:646506.
9. Wong BL, Maab L, Vodden A, et al. The dawn of digital public health in Europe: implications for public health policy and practice. Lancet Reg Health Eur 2022;14:100316.
10. Mbunge E, Akinnuwesi B, Fashoto SG, Metfula AS, Mashwama P. A critical review of emerging technologies for tackling COVID-19 pandemic. Hum Behav Emerg Technol 2021;3:25–39.
11. Yang D., Zhou J., Chen R.C., Song Y.L., Song Z.J., Zhang X.J., Wang Q., Zhou C.Z., Sun J.Y., Zhang L.C., et al. Expert consensus on the metaverse in medicine. Clin. Ehealth. 2022;5:1–9. doi: 10.1016/j.ceh.2022.02.001
12. Wiederhold B.K., Riva G. Metaverse creates new opportunities in healthcare. Ann. Rev. Cyber. Telemed. 2022;20:3–7
13. Mesko, B. The promise of the metaverse in cardiovascular health. Eur. Heart J. 2022, 43, 2647–2649.
14. Yeung, A.W.K.; Tosevska, A.; Klager, E.; Eibensteiner, F.; Laxar, D.; Stoyanov, J.; Glisic, M.; Zeiner, S.; Kulnik, S.T.; Crutzen, R. Virtual and augmented reality applications in medicine: Analysis of the scientific literature. J. Med. Internet Res. 2021, 23, e25499. [
15. Zeng, Y.; Zeng, L.; Zhang, C.; Cheng, A.S. The Metaverse in Cancer Care: Applications and Challenges; Elsevier: Amsterdam, The Netherlands, 2022; p. 100111. [Google Scholar]
16. Javaid M., Haleem A. Virtual reality applications toward medical field. Clin Epidemiol Global Health. 2020;8(2):600–605. doi: 10.1016/j.cegh.2019.12.010. [CrossRef] [Google Scholar]
17. Skalidis I., Muller O., Fournier S. The metaverse in cardiovascular medicine: applications, challenges and the role of non-fungible tokens. Can J Cardiol. 2022 doi: 10.1016/j.cjca.2022.04.006. [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar
18. N Maurizi, A Faragli, J Imberti, N Briante, M Targetti, K Baldini, et al.

Cardiovascular screening in low-income settings using a novel 4-lead smartphone-based electrocardiograph (D-Heart®)

Int J Cardiol, 236 (2017 Jun 1), pp. 249-252, 10.1016/j.ijcard.2017.02.027

19. Isakadze, N.; Martin, S.S. How useful is the smartwatch ECG? Trends Cardiovasc. Med. 2020, 30, 442–448. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]
20. Almarzouqi, A.; Aburayya, A.; Salloum, S.A. Prediction of User’s Intention to Use Metaverse System in Medical Education: A Hybrid SEM-ML Learning Approach. IEEE Access 2022, 10, 43421–43434. [Google Scholar] [CrossRef]
21. Aziz, H.A. Virtual reality programs applications in healthcare. J. Health Med. Inform. 2018, 9, 305. [Google Scholar] [CrossRef]